Miejscowe zastosowanie środków chemicznych wspomagających walkę z płytką nazębną

Znaczna część zakażeń błony śluzowej jamy ustnej i przyzębia występuje wówczas, gdy bakterie z płytki nazębnej atakują otaczające tkanki. Dlatego skuteczna kontrola akumulacji drobnoustrojów stanowi podstawowy sposób eliminacji czynników szkodliwych.

Najlepszym i najbardziej skutecznym sposobem walki z płytką bakteryjną jest jej mechaniczne usunięcie poprzez szczotkowanie. Są jednak sytuacje kliniczne, w których dokładne szczotkowanie zębów nie jest możliwe lub nie jest wystarczającym zabiegiem zapewniającym utrzymanie patogennych drobnoustrojów na odpowiednio niskim poziomie. Wówczas uzasadnionym jest zastosowanie środków chemicznych wspomagających walkę z płytką nazębną. Do takich sytuacji zaliczamy:

  1. Uzupełniającą kontrolę płytki nazębnej:
    • po zabiegach chirurgicznych i periodontologicznych (środek antyseptyczny powinien być stosowany minimum dwa tygodnie po zabiegu),
    • podczas przygotowywania zębów do założenia mostów i koron, w okresie noszenia uzupełnienia tymczasowego,
    • u pacjentów upośledzonych fizycznie i umysłowo, którzy nie są zdolni do przeprowadzenia mechanicznej higieny lub których trudno umotywować,
    • w przypadku nawracającego, stale utrzymującego się zapalenia dziąseł występującego pomimo profesjonalnego leczenia podtrzymującego,
    • u pacjentów z unieruchomieniem międzyszczękowym.
  2. Leczenie i kontrolę zakażeń błony śluzowej jamy ustnej, zębów i przyzębia:
    • u pacjentów z obniżoną odpornością (np. przy zakażeniu HIV)
      • zapobieganie, kontrola łagodnej kandydozy
      • zapobieganie zapaleniu dziąseł,
    • próchnica kwitnąca,
    • owrzodzenia aftowe,
    • złuszczające zapalenie dziąseł,
    • opryszczkowe zapalenie jamy ustnej,
    • ostre wrzodziejące zapalenie dziąseł.
  3. Uzupełniającą kontrolę rekolonizacji bakteryjnej:
    • w połączeniu z leczeniem zapalenia przyzębia,
    • walka z płytką poddziąsłową za pomocą układowego kontrolowanego uwalniania leku.

Substancje o działaniu przeciwbakteryjnym można podzielić na podstawie ich substantywności (powinowactwa do barwników), która jest miarą przyczepności środka do śluzówki jamy ustnej lub powierzchni zębów.
Na tej podstawie można wyodrębnić trzy generacje leków przeciwbakteryjnych.

[…]

Pobierz całą pracę (PDF – 125 KB):
Miejscowe zastosowanie środków chemicznych wspomagających walkę z płytką nazębną

[…] skuteczność preparatów stosowanych miejscowo w jamie ustnej jest wypadkową działania przeciwbakteryjnego, zdolności ich przylegania do tkanek jamy ustnej, a także aktywności w środowisku jamy ustnej (głównie w ślinie). Idealny środek do miejscowego zwalczania płytki nazębnej na drodze chemicznej powinien więc mieć następujące właściwości:

  • szerokie spektrum działania,
  • duża stabilność chemiczna,
  • długotrwałe utrzymywanie w jamie ustnej po zastosowaniu,
  • brak objawów ubocznych,
  • bezpieczeństwo z punktu widzenia toksykologicznego i ekologicznego.

Nie znaleziono dotychczas idealnego preparatu, spełniającego wszystkie te warunki.
Miejscowe zastosowanie środków przeciwbakteryjnych, mimo iż jest w wielu przypadkach konieczne, sprawia wiele problemów związanych ze specyfiką tego rodzaju leczenia. Są to: trudności w utrzymaniu poziomu terapeutycznego w miejscu działania – lek jest łatwo rozpuszczany, rozcieńczany i wymywany przez ślinę, powoduje pulsacyjne zmiany i duże fluktuacje stężenia, wymaga częstego stosowania i związanej z tym współpracy pacjenta.
Jednakże takie zastosowanie środka leczniczego niesie za sobą wiele korzyści w porównaniu z leczeniem ogólnym drogą doustną lub iniekcji domięśniowych. Zaliczamy do nich: brak dolegliwości żołądkowych, brak rozcieńczania leku w całym organizmie, brak zmian we florze fizjologicznej w miejscach odległych od jamy ustnej, brak mnogiej odporności pomiędzy bakteriami jelitowymi oraz łatwość zastosowania. Dlatego każdy lekarz powinien dokładnie rozważyć konieczność miejscowego zastosowania leków.

Dodaj komentarz