Okluzja to relacja pomiędzy zębami górnymi i dolnymi jak również prawidłowe ułożenie stawu skroniowo-żuchwowego wraz z prawidłowym napięciem mięśni. Harmonia tych trzech elementów gwarantuje zdrowy układ żucia. Kiedy wszystkie elementy tego układu funkcjonują poprawnie, jest on stabilny i nie obserwujemy żadnych, niepokojących dla zdrowia objawów.
Choroba okluzyjna polega na nieprawidłowym kontakcie zębów dolnej i górnej szczęki, powodując nieodpowiednią pracę stawów skroniowo-żuchwowych i stałe naprężanie mięśni, co prowadzi do ich nadmiernej pracy, niszczenia zębów (zgrzytanie, zaciskanie zębów) i stawu skroniowo-żuchwowego.
Kiedy harmonia zostaje zaburzona przez pojawiającą się przeszkodę w postaci nieprawidłowego kontaktu zębowego, mięśnie starają się ominąć punkt przedwczesnego kontaktu i dociągnąć pozostałe zęby do zwarcia. Zmuszają się do niefizjologicznej pracy, przemieszczają żuchwę do wymuszonej pozycji niszcząc po drodze elementy układu żucia.
Pierwsze objawy niestabilności okluzyjnej mogą być delikatne:
- nadwrażliwość zębów
- recesje dziąseł
- starcie zębów
- ubytki przyszyjkowe
- często wypadające wypełnienia
- zgrzytanie/zaciskanie zębów
W miarę postępu choroby okluzyjnej pojawiają się kolejne objawy:
- przerost mięśni żwaczy (twarz kwadratowa)
- bóle głowy/migreny
- klikanie/trzaski/przeskakiwania w stawach skroniowo-żuchwowych
- uczucie napięcia mięśni, bóle stawów
- rozchwianie, a nawet utrata zębów
- kieszenie dziąsłowe i kostne
Pojawiają się bóle napięciowe mięśni głowy i szyi. Stawy skroniowo-żuchwowe ulegają zniszczeniu i mogą pojawić się bóle wewnątrzstawowe.
Pojawiają się napięcia mięśni posturalnych zaburzające postawę pacjenta.
Choroba okluzyjna nigdy nie leczy się sama i będzie się pogłębiać wraz z wiekiem – konieczne jest wyleczenie nieprawidłowości zgryzu, co powinno doprowadzić do tego, iż znikną, na przykład uporczywe bóle głowy. Należy wiedzieć, że niepodjęcie leczenia może prowadzić do rozwoju paradontozy, a nawet utraty zębów oraz może skutkować uszkodzeniem uzupełnień protetycznych czyli koron i mostów.
Leczenie choroby okluzyjnej ma charakter kompleksowy, począwszy od ekwilibracji, przez leczenie protetyczne, implantologicznego aż do ortodontycznego. Zawsze powinno być oparte o szeroką diagnostykę problemów pacjenta i indywidualny plan.